Dysforia wrażliwa na odrzucenie w ADHD u dziecka

Dysforia wrażliwa na odrzucenie (RSD) jest zjawiskiem, które często towarzyszy ADHD,
choć nie jest szeroko rozpoznawalne. Jeśli uczucia takie jak: napięcie wynikające z braku
odpowiedzi na wiadomość, które wydaje się trwać wieczność; nawet mała krytyka, która
powoduje fizyczny ból oraz intensywne emocje zajmujące całą Twoją świadomość brzmią
znajomo, możesz doświadczać RSD.

RSD, czyli Rejection Sensitive Dysphoria, to stan, w którym odczuwamy skrajną wrażliwość
na emocje, często z powodu rzeczywistego lub postrzeganego odrzucenia, dokuczania czy
krytyki. Charakterystyczne dla RSD jest to, że nawet nasze własne, często zbyt wysokie,
standardy mogą prowadzić do intensywnych emocji. Na przykład, jeśli nie otrzymasz
odpowiedzi na maila od szefa, możesz od razu założyć, że to wina Twojej ostatniej
prezentacji, mimo że powodów może być wiele. Podobnie, gdy przyjaciółka odwołuje
spotkanie, możesz myśleć, że zrobiła to z powodu jakiejś urazy, zamiast przyjąć do
wiadomości jej migrenę. Takie sytuacje prowadzą do zalewu negatywnych emocji, wyrzutów
sumienia, natłoku myśli, płaczu, a nawet ataków paniki. Emocje te mogą również
manifestować się fizycznie, powodując bóle głowy, wrażliwość na światło czy bóle w klatce
piersiowej.

Przyczyny RSD w ADHD nie są do końca zrozumiałe. Niektórzy naukowcy sugerują, że
układ nerwowy osób z ADHD reaguje nadmiernie na bodźce zewnętrzne. Kiedy osoby z
ADHD doświadczają odrzucenia, ich reakcja emocjonalna jest znacznie silniejsza niż u
innych. RSD znacząco wpływa na życie pacjentów z ADHD, sprawiając, że ich relacje są
trudne i często wybuchowe. Osoby z RSD potrzebują wielu zapewnień, że wszystko jest w
porządku. Zwykle mają niską samoocenę, boją się porażki i wykazują perfekcjonistyczne
zachowania. Najbardziej problematyczne są jednak częste wybuchy emocji, poczucie
beznadziei, złość, a nawet agresja i ogromny lęk.

Osoby z RSD często starają się, aby inni ich lubili, nawet kosztem własnego komfortu.
Alternatywnie, mogą trzymać innych na dystans lub całkowicie unikać kontaktów, aby
uniknąć zranienia. RSD wpływa na relacje partnerskie, przyjacielskie i zawodowe, ponieważ
każdy, kto może zranić lub odtrącić, staje się źródłem lęku.

Jak rozpoznać RSD? Zastanów się, czy odczuwasz intensywny gniew, gdy ktoś rani Twoje
uczucia, czy czujesz ogromny lęk przed krytyką, czy zakładasz, że nikt Cię nie lubi, czy
jesteś perfekcjonistą, czy ludzie mówią, że jesteś nadmiernie wrażliwy. Jeśli większość
odpowiedzi brzmi „tak”, RSD może dotyczyć także Ciebie. Warto porozmawiać o tym z
doświadczonym specjalistą, ponieważ RSD może objawiać się różnie, od unikania ludzi po
agresywne kłótnie.

RSD bywa mylone z zaburzeniami nastroju, fobią społeczną, zaburzeniami osobowości, a
nawet epizodami maniakalnymi. Dlatego kluczowe jest skonsultowanie się ze specjalistami,
którzy mają doświadczenie z ADHD. Jak można sobie pomóc? Osoby z RSD często starają
się zadowolić innych, zapominając o asertywności, lub unikają relacji z obawy przed
odrzuceniem. Pomocna może być odpowiednio dobrana farmakoterapia oraz terapia.
Terapeuta pomoże nauczyć Cię radzenia sobie z emocjami i odrzuceniem w bardziej
adekwatny sposób. Ważne jest także dbanie o higienę snu, nawodnienie, relaks i wysiłek
fizyczny.