Wiele osób wciąż odczuwa wstyd związany z problemami psychicznymi, zarówno swoimi jak i swoich bliskich, co utrudnia otwartą rozmowę na ten temat. Ukrywanie problemów nie sprawi, że znikną – przeciwnie, mogą one powrócić ze zdwojoną siłą. Dlatego tak ważne jest, by mówić o zdrowiu psychicznym i wspierać wiedzą na temat różnorodnych rozwiązań i praktyk tych, którzy opiekują się i dzielą przestrzeń domową z osobami w kryzysie psychicznym: partnerów, rodziców, dzieci, dziadków, wujostwo oraz wynajętych przez rodziny opiekunów.
Dezorientacja w chaosie
Zaburzenia psychiczne rzadko dotyczą tylko jednej osoby. Mają wpływ na jej otoczenie – rodzinę, przyjaciół, współpracowników. Rodziny osób w kryzysie często czują się bezradne, zdezorientowane i przerażone. W codziennej pracy w poradni spotykam się z dramatem bliskich naszych pacjentów – ich troską, lękiem i niepewnością. Brak wsparcia i wiedzy może prowadzić do wypalenia, zwłaszcza jeśli efekty pomocy nie są widoczne od razu. Warto pamiętać, że osoby wspierające również narażone są na pogorszenie stanu psychicznego.
Jak naprawdę pomóc?
Pomaganie bliskiej osobie w kryzysie może być trudne i wyczerpujące. Ważne, by zdawać sobie sprawę, że nie jesteśmy w stanie zastąpić opieki lekarza czy psychologa. Opieka nad osobą w kryzysie powinna być podzielona na specjalistyczną pomoc i wsparcie bliskich. Obydwie formy są równie ważne i niezbędne.
Pomoc bliskiej osobie nie wymaga specjalistycznej wiedzy. Czasami wystarczy po prostu być obecnym – bez oceniania i porównywania. Osoby w kryzysie często potrzebują wsparcia emocjonalnego, a nie konkretnych rozwiązań. Warto stworzyć przestrzeń, w której druga osoba może wyrażać swoje emocje, czuć się wysłuchana i zrozumiana.
Obecność
Bycie obecnym to jedna z najważniejszych form wsparcia. Wymaga to empatii, cierpliwości i umiejętności słuchania. Trudne rozmowy i emocje są nieuniknione, ale nie musisz mieć na nie gotowych odpowiedzi. Ważne jest, by dać drugiej osobie przestrzeń do wyrażenia swoich uczuć i zapewnić ją, że zawsze będziesz obok, kiedy będzie gotowa porozmawiać. Pamiętaj, w Twoim kierunku mogą również padać przykre wypowiedzi. Są one najczęściej wyrazem trudu przez jaki przechodzi właśnie Twój bliski i poczucia, że nie może sobie poradzić z ogromnym napięciem. Chcę żebyś wiedział/a, że te wypowiedzi nie są na prawdę o Tobie. Często gdy sami nie możemy znaleźć rozwiązania dla swojej trudności złość możemy kierować na się siebie bądź bliskich. Masz zawsze prawo zaznaczyć, że to co usłyszałeś/aś jest raniące i nie chcesz być tak traktowany/a.
Dostrzeż człowieka w człowieku
Kiedy ktoś bliski jest w kryzysie, nie przestaje być sobą. Warto pamiętać, że ma swoje zainteresowania, umiejętności i relacje, które nie znikają wraz z pojawieniem się problemów. Pomóż tej osobie zachować normalność w codziennych aktywnościach i rozmowach. Staraj się, by wasze wspólne momenty były jak najbardziej zbliżone do tych sprzed kryzysu.
Wspieraj samodzielność
Całkowite wyręczanie bliskiej osoby we wszystkim może prowadzić do uzależnienia od Twojej pomocy. Ważne jest, by umożliwić jej samodzielne działanie w miarę możliwości. Zachęcaj do podejmowania decyzji i wspieraj w tych obszarach, w których rzeczywiście potrzebuje pomocy. Pozwól jej odzyskiwać kontrolę nad swoim życiem, angażując ją w codzienne obowiązki i decyzje dotyczące leczenia.
Działajcie razem
Zamiast tylko doradzać, co bliska osoba powinna zrobić, działajcie razem. Wspólne aktywności, takie jak spacery, gotowanie czy wizyty u specjalistów, mogą być bardziej motywujące i wspierające. Pamiętaj jednak, by dostosować propozycje do stanu zdrowia i możliwości tej osoby.
Zagrożenie życia lub zdrowia
W sytuacji, gdy bliska osoba chorująca psychicznie zagraża swojemu lub czyjemuś życiu lub zdrowiu, konieczne jest natychmiastowe podjęcie działania. W takich przypadkach należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną, dzwoniąc na numer alarmowy. Ważne jest, aby nie próbować samodzielnie radzić sobie z sytuacją, gdyż może to prowadzić do eskalacji zagrożenia. Do czasu przybycia służb ratunkowych, należy starać się zachować spokój, unikać konfrontacji i zapewnić bezpieczeństwo wszystkim obecnym. Jeśli to możliwe, warto również poinformować służby o diagnozie i aktualnym stanie zdrowia psychicznego chorego, aby mogli odpowiednio zareagować. Pamiętaj, że twoim priorytetem jest ochrona życia i zdrowia – zarówno chorego, jak i innych osób.
Pamiętaj, że wsparcie bliskiej osoby w kryzysie wymaga czasu, cierpliwości i zrozumienia. Nie jesteś w tym sam. Szukaj wsparcia również dla siebie, aby móc skutecznie pomagać innym.