Psychoterapia dzieci i dorosłych różni się w wielu kluczowych aspektach, takich jak sposób manifestowania się problemów, cele terapii, stosowane techniki oraz stopień zaangażowania środowiska.
Manifestowanie się problemów
U dzieci i młodzieży problemy nie zawsze są oczywiste. Dzieci same się nie diagnozują – to dorośli pomagają określić obszary trudności. Młodsze osoby manifestują problemy w sposób nieoczywisty, na przykład poprzez trudności w relacjach z bliskimi lub rówieśnikami, problemy szkolne, zachowania opozycyjno-buntownicze lub ogólne cierpienie, które trudno określić. Nawet dwulatki mogą przejawiać problemy, które mylnie interpretujemy jako „niegrzeczne” zachowanie. Dziecko może mieć trudności z przetwarzaniem słuchowym lub integrowaniem bodźców sensorycznych, co może wynikać z problemów rodzinnych lub rozwodowych. Zawsze warto pamiętać, że nie ma „niegrzecznych dzieci” – są tylko dzieci, które nie potrafią wyrazić swoich problemów.
Dorośli zwykle potrafią jasno określić swoje problemy i bolesne obszary funkcjonowania. Przychodzą do psychoterapeuty z konkretnymi zgłoszeniami, takimi jak trudności w budowaniu zdrowych relacji, zniechęcenie do pracy, ataki paniki czy potrzeba zmiany szkodliwych schematów myślowych i zachowań.
Cel terapii
W psychoterapii dzieci i młodzieży kluczowe jest skupienie się na potencjale, a nie na samych trudnościach. Praca często obejmuje rodzinę i środowisko dziecka, ponieważ młody człowiek dopiero kształtuje swoją osobowość i potrzebuje wsparcia w tym procesie. Terapia dzieci i młodzieży zazwyczaj koncentruje się na rozwijaniu umiejętności społecznych i emocjonalnych, nauce regulacji emocji, kształtowaniu prawidłowych wzorców komunikacji oraz przyswajaniu zdrowych zachowań.
W terapii dorosłych skupiamy się na radzeniu sobie z problemami poznawczymi, emocjonalnymi i w relacjach. Często chodzi o przeformułowanie szkodliwych wzorców myślenia i działania oraz naukę nowych, bardziej adaptacyjnych strategii radzenia sobie z trudnościami.
Techniki terapeutyczne
Terapia dzieci i młodzieży często opiera się na zabawie, która sprzyja przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu pozytywnych wzorców. Zabawa pomaga dzieciom wyrazić emocje i zrozumieć swoje uczucia w sposób dla nich naturalny. W terapii dorosłych dominują rozmowa, analiza i wgląd w sytuację oraz zasoby wewnętrzne. Techniki i nurty terapeutyczne muszą być dostosowane indywidualnie do potrzeb oraz możliwości poznawczych i emocjonalnych każdej osoby, niezależnie od wieku.
Czas trwania terapii
Czas trwania psychoterapii zależy od charakteru trudności i potrzeb pacjenta. Terapia dzieci i młodzieży często jest krótkoterminowa i może trwać kilka tygodni lub miesięcy, jednak w niektórych przypadkach może być długoterminowa. Dorośli mogą potrzebować kilku konsultacji w nagłym kryzysie, ale bardziej złożone problemy mogą wymagać terapii trwającej od kilku miesięcy do kilku lat.
Zaangażowanie środowiska
W terapii dzieci i młodzieży aktywne zaangażowanie rodziców jest często kluczowe dla osiągnięcia najlepszych wyników. Rodzice pomagają zakreślić obszary do pracy i wspierają dziecko w procesie terapeutycznym. W przypadku dorosłych terapia nie zawsze wymaga zaangażowania innych osób, chociaż wsparcie bliskich może być pomocne.
Podsumowując, psychoterapia dzieci i dorosłych różni się pod wieloma względami, ale zawsze powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb, wieku i poziomu rozwoju pacjenta. Rozumienie tych różnic pomaga w skutecznym wspieraniu pacjentów w procesie terapeutycznym.