Większość z nas codziennie zmaga się z wieloma różnymi zadaniami czy obowiązkami. Jesteśmy bombardowani bodźcami zarówno z otaczającego nas świata, jak i naszej głowy. Mamy w sobie wiele emocji, myśli, spostrzeżeń wobec siebie i otoczenia. Myśli i spostrzeżenia bywają też krytyczne, i o ile odrobina krytyki w naszym życiu może okazać się potrzebna, tak często zagłębiając się w myśli pełne ocen i wymagań zatracamy kontakt z naszymi prawdziwymi potrzebami i pragnieniami. To, co może pomóc w powrocie do równowagi psychicznej i fizycznej, to między innymi medytacja i trening uważności, tzw. „mindfulness”.
Typowa medytacja koncentruje się na tym, jak oddech wpływa i wypływa z naszego ciała, co pozwala na zauważenie jakie myśli automatycznie pojawiają się w naszej głowie oraz obserwację tego, jak przychodzą i odchodzą – to od nas zależy czy ich posłuchamy, czy pozwolimy im minąć. Uważność
z kolei ma na celu umożliwić nam koncentrację na „tu i teraz” i obserwację siebie i myśli bez krytyki. Jest to proces, który pozwala nam na odnalezienie różnych schematów w naszym myśleniu, ale też zatrzymanie się kiedy nasze myśli sprawiają nam ból czy „nakręcają” nas jak spirala. Często w trudnych dla nas momentach przechodzimy w „tryb automatyczny”, w którym zapominamy o sobie i swoich potrzebach koncentrując się na zadaniach jakie mamy do wykonania. Możemy też tak zatracać się
w emocjach i myślach, że zapominamy o tym, że mogą one być różne i przychodzą i odchodzą. Praktyka medytacji i uważności umożliwia nam przypomnienie sobie wówczas, że wszystkie emocje i myśli mijają i mamy wpływ na to, co z nimi robimy.
Medytacja ma wiele korzyści i może nam pomóc w codziennym funkcjonowaniu. Badania pokazują, że osoby regularnie praktykujące uważność rozwijają w sobie silniejsze poczucie celu, poprawia się również ich zdrowie fizyczne. Uważność na „tu i teraz” wskazuje nam między innymi co robimy automatycznie. Rutynowe zajęcia często zlewają nam się w jedną czynność czy zadanie, często takie zautomatyzowane działanie będzie nam potrzebne – na przykład kiedy jedziemy rowerem na zakupy, nie zastanawiamy się czy wybrana droga jest dobra, czy odpowiednio balansujemy naszym ciałem by utrzymać równowagę roweru. Natomiast są momenty kiedy wykonywanie zadań na „autopilocie” może powodować, że czujemy marazm, przestajemy doceniać małe przyjemności czy koncentrujemy się na celu, a nie drodze do niego. Korzystanie z uważności pozwoli nam jadąc do sklepu po zakupy docenić uczucie wiatru we włosach, usłyszeć śpiew ptaków czy zauważyć, jak pod wpływem deszczu gleba zmienia zapach. Uświadomienie sobie jakie czynności wykonujemy automatycznie umożliwi nam zaakceptowanie tego czego doświadczamy w danej chwili, w efekcie dostrzeżenie różnorodności naszych przeżyć i obserwacji ich bez krytyki. Dodatkowo kiedy odkryjemy jakie zadania wykonujemy na „autopilocie” łatwiej nam będzie przełamać rutynę, próbować nowych rzeczy i rozwijać się zarówno w sferze emocjonalnej, jak i poznawczej.
Kolejnym przydatnym aspektem medytacji i uważności jest to, że uczymy się rozpoznawać nasze stany emocjonalne, co przy okazji umożliwia nam zauważanie co sprawia nam przyjemność, a co nie.
W efekcie rozwijamy świadomość siebie i swoją autonomię. Jeśli wiemy co lubimy robić, łatwiej jest nam odmówić wykonania zadań, które nie sprzyjają naszemu samopoczuciu. Budując naszą autonomię czujemy się silniejsi i mamy większe poczucie własnej skuteczności. Dzięki praktykowaniu medytacji możemy czuć, że mamy większą kontrolę nad swoim życiem, mamy więcej energii, jesteśmy mniej zestresowani. Osoby praktykujące uważność deklarują, że czują się szczęśliwsze, ale też rozumieją,
że to co nas spotyka często jest dla nas wyzwaniem i to nasze reakcje oraz zrozumienie naszych przeżyć będą decydować o tym, co z tego doświadczenia ze sobą weźmiemy. Medytacja pozwala odróżnić nam przelotne emocje i myśli od tego co stałe. Uczymy się zauważać, że to co się w nas pojawia nie zawsze jest stałą. Poranny smutek przy przebudzeniu nie musi trwać cały dzień, możemy go zauważyć i nie pozwolić mu sprawić aby przerodził się w obniżony nastrój lub możemy zastanowić się czego potrzebujemy, żeby poczuć się lepiej.
Dzięki medytacji możemy zyskać świadomość siebie, swoich reakcji, doświadczanych stanów. Może poprawić się nasze zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Uważność przynosi nam docenienie teraźniejszości, przełamanie rutyny i rozwój.
Źródło:
„Mindfulness. Trening uważności” M.Williams, D. Penman